Oι σουηδικές τουαλέτες, το Bloomberg και τα ελληνικά ΜΜΕ

 Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΛΚΑ,

δημοσιογράφου

Ο Τηλέμαχος Καρχάλιος με το φακό του Bloomberg

«Ανεργοι Ελληνες, αποφασισμένοι να εργαστούν, καθαρίζουν τουαλέτες στη Σουηδία» είναι ο τίτλος εκτενούς δημοσιεύματος του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg. Το ρεπορτάζ (βλέπε εδώ)  το οποίο φέρει την υπογραφή του δημοσιογράφου Oliver Staley, με έδρα στο Λονδίνο, αναφέρεται στις δυσκολίες προσαρμογής και στις συνθήκες διαβίωσης όσων αποφασίζουν να μεταναστεύσουν στη Σουηδία.

Κεντρικό πρόσωπο είναι ο 40χρονος Τηλέμαχος Καραχάλιος, ένας από τους χιλιάδες Ελληνες που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις επιπτώσεις της ανεργίας – ρεκόρ, που φτάνει στην Ελλάδα στο 24,4 %, αλλά και τις συνέπειες των μέτρων λιτότητας, που απειλούν να υπονομεύσουν την ανάπτυξη, αναφέρει το Bloomberg.

Ως πωλητής φαρμακευτικής εταιρίας στην Ελλάδα επί 17 χρόνια, σημειώνεται στο ρεπορτάζ, ο Τηλέμαχος Καραχάλιος φορούσε  κοστούμι, οδήγησε εταιρικό αυτοκίνητο και διέθετε λογαριασμό εξόδων. Τώρα καθαρίζει σχολεία στη Σουηδία, καθώς υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του, λόγω της οικονομικής κρίσης. «Ηταν μια πολύ καλή δουλειά», δηλώνει, αναφερόμενος στην προηγούμενη ζωή του. «Τώρα καθαρίζω σουηδικά σκ…».

Το ρεπορτάζ του διεθνούς πρακτορείου δεν κρύβει, κατά την κρίση μας, τις αρετές του. Λιτός λόγος, ρέουσα αφήγηση, επαρκής τεκμηρίωση. Προσωπικές αφηγήσεις, οικονομικά δεδομένα, ακριβείς περιγραφές συνθέτουν τη σκηνοθεσία της καλοζυγισμένης γραφής. Και όλα αυτά με τον αέρα της ψύχραιμης απόστασης, αλλά και την ανάσα της προσωπικής επαφής που διακρίνει – και θα έπρεπε να διακρίνει – τη δημοσιογραφική διαχείριση ενός τέτοιου θέματος. Υπερβολές; Ισως. Κατά την κρίση μας, πάντως, συνιστά υποδειγματική δουλειά, που απέχει παρασάγγας από την καταναγκαστική αναπαραγωγή ρεπορτάζ στα ελληνικά ΜΜΕ. Εδώ συναντούμε, πιστεύουμε, τη δημοσιογραφία όπως θα έπρεπε να είναι. Τη  δημοσιογραφία όπως είναι, όταν επιστρέφει στις κύριες συντεταγμένες της: την επιτόπια μετάβαση, την αβίαστη συνομιλία με τους ανθρώπους, την καταγραφή, την περιγραφή, την αναγωγή από το ατομικό στο καθολικό.

Για τους πολυπληθείς, ανά τον κόσμο, χρήστες του Bloomberg το εν λόγω δημοσίευμα θα μπορούσε ίσως να διαφωτίζει την άλλη πλευρά του φεγγαριού, τις δραματικές όψεις της οικονομικής κρίσης – αν και ο κάθε αναγνώστης διαβάζει τελικώς μέσα από τις γραμμές αυτό που επιθυμεί ο ίδιος να διαγνώσει.

Για εμάς, τους καταβεβλημένους κατοίκους του ασθμαίνοντος παρόντος, το ρεπορτάζ του Bloomberg θα μπορούσε ίσως να ξύνει την οδύνη μας. Και την ίδια ώρα να  διαψεύδει τις ύστατες αυταπάτες μας για το ελληνικό όνειρο εν μέσω κρίσης: τη διαφυγή στο εξωτερικό και την εγκατάσταση, εν μέσω Βαϊων και κλάδων, στον πλούσιο Βορρά της Ευρώπης ή στην ευημερούσα Αυστραλία. Ο δρόμος της ξενιτιάς είναι, όπως αποδεικνύεται, χαραγμένος με μόχθο και ιδρώτα.

Αν μην τι άλλο, το ρεπορτάζ αυτό προσθέτει τη σύγχρονη λεζάντα του στις αφηγήσεις και στις παραστάσεις όλων μας για τη μετανάστευση στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70. Πέτρινες οι ζωές τότε, γδαρμένες οι μέρες μας σήμερα, σχεδόν σακατεμένες.

Τότε κατέβαιναν από το χωράφι στον Πειραιά και από εκεί με το πλοίο για την Αυστραλία, κλειδώνοντας μόνον ένα άσπρο πουκάμισο στην άδεια βαλίτσα του πατέρα.

Και τώρα; Οπως ακριβώς το περιγράφει ο ρεπόρτερ του Bloomberg: Μόνο με ένα πιάτο για φαγητό, όπως συμβαίνει στο στούντιο του Τηλέμαχου Καραχάλιου. Και ο ίδιος, όταν καλεί επισκέπτη στο σπίτι, τρώει από το πλαστικό δοχείο που χρησιμοποιούσε για την άσπρη φέτα.

Υστερόγραφο:

Την ώρα που στοιχίζονταν αυτές οι γραμμές, ο τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΪ άρχισε να αναμεταδίδει το ρεπορτάζ του Bloomberg. Τη δίκαιη προσμονή για κάτι περισσότερο, τη φωνή και την εικόνα του Έλληνα μετανάστη, διαδέχτηκε αμέσως η διάψευση. Εικόνες τουριστικού ενδιαφέροντος από διάφορες πόλεις της Σουηδίας, η φωτογραφία αρχείου μιας λεκάνης τουαλέτας, η εικόνα ενός άνδρα που κοιτάει τη θάλασσα την ώρα που ο ήλιος δύει… Α, και τα λόγια του Τηλέμαχου Καραχάλιου ντουμπλαρισμένα και αναρτημένα σε καρτέλες, που εναλλάσσονταν με ταχύτητα.

Θλίψη. Απερίγραπτη θλίψη. Για την ευκολία της αντιγραφής. Για την ευθανασία του λόγου. Για τη χαμένη δύναμη της δημοσιογραφίας στα ελληνικά ΜΜΕ.

Αναδημοσίευση από το gmoulkas.wordpress.com